Nhà văn Đỗ Bích Thúy
Những năm gần đây Đỗ Bích Thúy ra sách đều đều, hầu như năm
nào cũng có sách mới, chứng tỏ sự sung sức đáng khâm phục. Kể từ sau tác phẩm
Tiếng đàn môi sau bờ rào đá được chuyển thể thành phim Chuyện của Pao, chị bắt
đầu bén duyên với điện ảnh. Đưa tác phẩm văn chương lên màn ảnh là việc bình
thường, nhưng trường hợp của Đỗ Bích Thúy hơi... khác thường. Lặng yên dưới vực
sâu vốn là một truyện vừa, từng công bố cách đây mấy năm trên Báo Văn Nghệ, rồi
được đặt hàng chuyển thể thành phim truyền hình nhiều tập. Sau khi viết xong kịch
bản phim, chị phát triển truyện vừa đó thành tiểu thuyết. Tương tự, truyện ngắn
Người yêu ơi của Đỗ Bích Thúy in trên Báo Nhân Dân hằng tháng số Tết Ất Dậu
2015, cũng đang được chị "viết mới" thành tiểu thuyết sau khi hoàn
thành kịch bản phim truyện điện ảnh cùng tên. Bằng cách này, không phải nhà văn
kéo dài tác phẩm mà là mang lại cho nó một đời sống và số phận khác.
Lặng yên dưới vực sâu là những câu chuyện
tình của Vừ, Phống, Súa, Xí, Chía..., những thanh niên người Mông ở vùng núi U
Khố Sủ. Tóm tắt sơ lược thì Vừ và Súa yêu nhau. Phống cướp Súa về làm vợ. Xí, bạn
thân của Súa yêu Vừ. Chía, em dâu họ của Phống lại yêu anh rể... Chuyện tình
yêu muôn đời rắc rối đầy chất "xi-nê-ma" hứa hẹn mang lại sự hấp dẫn
cho bộ phim và quả thật những tập đầu vừa công chiếu đã làm được điều đó. Nhưng
trong văn chương, chuyện rắc rối ấy nếu không được xử lý một cách khéo léo rất
dễ trở thành sự sắp đặt chủ ý, thậm chí khiên cưỡng. Người đọc vừa hồi hộp theo
dõi số phận các nhân vật trong "phiên bản" tiểu thuyết, vừa so sánh với
những gì mình đã đọc trong truyện vừa trước kia. Phống không chỉ tàn bạo, máu lạnh
mà còn rất yếu đuối, đáng thương. Vừ chân chất, nặng tình, là nhân vật chính diện
nhưng nhiều lúc lại làm người đọc bực mình vì sự bế tắc, bất lực "không biết
mình thật sự muốn gì". Súa là một cô gái đầy đau khổ, bị kẻ không ra gì cướp
đi cuộc đời và hạnh phúc, dù cố gắng vùng vẫy nhưng sự vùng vẫy đó dường như
chưa đủ, nên trở thành người cam chịu, lãnh cảm. Xí trong sáng, mong manh,
lương thiện nhưng cũng có lúc mạnh mẽ, giống như dòng suối mát chảy qua cơn
khát của đá núi khắc nghiệt. Cô đã đoạn tuyệt với Vừ vào giờ phút chót không phải
vì tình yêu đã chết mà vì đã tìm thấy câu trả lời cho câu hỏi "Súa à, hai
người ở với nhau mà không thương nhau thì có ở được không?", và bởi
"Cái gì không phải của mình thì đừng cố lấy về". Nhiều ý kiến cho rằng,
cùng với Phống, Xí là một trong những nhân vật thành công nhất trong cuốn sách
này. Phải chăng đây là hình mẫu cô gái người Mông hiện đại mà tác giả gửi gắm?
Chía, cô gái câm xuất hiện thấp thoáng trong truyện vừa thì nay được tác giả
chăm chút để có một vị trí riêng trong tiểu thuyết. Nếu Súa là nạn nhân của bạo
lực hôn nhân, gia đình thì Chía là nạn nhân của tảo hôn, luôn khát khao hạnh
phúc. Em chỉ thật sự yên bình với một kết cục khá bất ngờ...
Bằng bút pháp trữ tình chừng mực, sử dụng nhiều câu ngắn,
chi tiết đắt và sắc, con người và cuộc sống ở một vùng núi phía bắc dần hiện
lên đầy nhân văn và cũng vô cùng khốc liệt. Phải là người am hiểu sâu sắc văn
hóa bản địa, yêu quý và gắn bó với miền đất ấy thì mới có những trang viết ám ảnh,
lay động như thế. “Phiên bản” tiểu thuyết đã khác hẳn với truyện vừa, đã được
nâng lên một tầm cao khác. Nếu còn điều gì người đọc cảm thấy hơi “lăn tăn”, hụt
hẫng trong Lặng yên dưới vực sâu thì đó chính là cái kết. Nó có vẻ hơi vội
trong cái mạch dày dặn, cuốn hút của cuốn sách.
Ngoại trừ tiểu thuyết Cửa hiệu giặt là viết
về đời sống thị dân hơi tách ra khỏi dòng đề tài chủ đạo của Đỗ Bích Thúy, hầu
hết những sáng tác thành công nhất của chị đều gắn với đất và người vùng cao,
nơi chị sinh ra, lớn lên và nặng lòng trong từng trang viết. Qua Lặng
yên dưới vực sâu, một lần nữa nhận xét của nhà thơ Trần Đăng Khoa về Đỗ
Bích Thúy "là một trong những cây bút nữ quan trọng nhất hiện nay ở mảng
văn học về đề tài miền núi" được khẳng định.
Người đọc và người xem truyền hình sẽ được tiếp tục theo
dõi, so sánh những hình dung về nhân vật của Thúy từ trang sách lên màn ảnh. Sẽ
có những kết cục và số phận nhân vật bất ngờ không giống như trên trang sách,
nhưng điều đó chỉ làm tăng thêm sự thú vị cho người thưởng thức, trong đó có
chính tác giả. Và ít ai có được hạnh phúc hai lần "lặng yên" như Đỗ
Bích Thúy. Đó không chỉ ngẫu nhiên, mà là kết quả đương nhiên của nỗ lực lao động
nghệ thuật không ngừng và đáng trọng.
HỮU VIỆT
Nguồn: Nhân Dân
CÂU CHUYỆN KHÁC:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét