Nhưng hơn lúc
nào hết, tôi thấy rất cần phải nói về rượu và cách uống rượu trong xã hội
hiện nay.
Lịch trình của tôi trong chuyến công tác tháng trước: Sáng thứ 6 phát biểu về Luật Phòng
chống tác hại của rượu, bia trên diễn
đàn Quốc hội, chiều thứ 6 tới bệnh viện Sơn La hỗ trợ chuyên môn. Sáng hôm ấy,
tôi đã phát biểu rằng, nếu bộ luật này khi được thông qua khi còn quá
nhiều điều khoản dài dòng, không phù hợp như Chính phủ trình thì hiệu quả sẽ thấp, vì không phù hợp với thực tế
của "phong trào" rượu bia
đang lên rất cao của Việt Nam. Tối, thực tế ấy đã được anh em Sơn La chứng
minh một cách sinh động nhất. Về đến phòng khách sạn, tôi còn không tìm được
công tắc bật đèn.
Cái sự uống rượu
đã gắn liền với cuộc sống từ lâu lắm rồi, có lẽ từ khi loài người còn "ăn lông ở lỗ".
Ai trong chúng ta không có kỷ niệm khó quên về một cuộc hội ngộ mà luôn kèm
theo những ly rượu, cốc bia?
Nhưng cái văn
hoá rượu ở xứ mình hiện nay thì tôi xin chào thua. Uống ngày, uống đêm,
uống vì bất cứ lý do gì, buồn, vui, không buồn hay không vui cũng uống, uống mỗi
khi gặp nhau, sinh nhật của bạn của thằng bạn... Và đặc biệt là phải uống lấy
say. Không say không về. Say mới là bằng chứng cho "tình cảm thật
lòng", là "yêu thương nhau
thực sự".
Chính vì
cái văn hoá ấy mà nhiều khi người ta không nói "hẹn gặp lại
nhé" mà là "hôm nào ngồi (uống) với nhau tý nhỉ?". Và
cũng có lẽ vì văn hoá ấy mà hầu hết quan chức thời nay đều giỏi uống rượu.
Không biết uống làm sao ngồi cùng mâm "các cụ" được.
Khỏi nói hậu quả của bia rượu, vì báo chí nhắc ra rả hàng
ngày, bao nhiêu người chết, bao
nhiêu người bị thương, chỉ có bao nhiêu trái tim tan nát thì chưa thống kê đầy đủ. Là một bác sỹ, tôi
không thể kể hết những vụ tai nạn thương tâm đã gặp trong công việc của
mình.
Cùng đoàn xe khám bệnh thiện nguyện của chúng tôi, hai buổi
chiều cuối năm, hai thanh niên say rượu lao đầu vào. Vụ đầu tiên cách đây năm năm tại Mường Lát, Thanh Hoá đã
cướp đi sinh mạng một con người. Vụ
thứ hai mới xảy ra thứ bảy tuần trước, khi đoàn chúng tôi đi ra khỏi địa bàn xã
Phiềng Luông, Bắc Mê, Hà Giang. May mà cậu thanh niên ấy không chết, nhưng anh không thể ngóc đầu lên cổ vũ chiến
thắng của đội tuyển Việt Nam. Còn đoàn xe của chúng tôi thì 6 giờ sáng mới
về được đến Thủ đô.
Chính cái văn hoá uống rượu "Made in Việt Nam"
này làm xấu đi hình ảnh thưởng thức
rượu rất tao nhã được thi ca ghi lại. Nói đến đi uống là các bà đã nhảy
chồm chồm vì biết là sẽ phải đón về một cái bị rách bốc mùi khi gần sáng. Chúng
tôi có uống rượu đâu mà là rượu uống
chúng tôi đấy chứ, thích thú gì đâu.
Vậy nên chắc chẳng có điều luật nào có thể ngay lập tức
giảm việc tiêu thụ đồ uống có cồn ở Việt Nam trong giai đoạn này. Giải pháp đơn
giản, không tốn kém và hiệu quả nhất là Chính phủ cần sớm ban hành một nghị định
quy định về việc quản lý rượu bia với những điều cấm chi tiết, rõ ràng. Nghị định
cấm pháo nổ hay nghị định bắt buộc đội mũ bảo hiểm đã thành công theo cách ấy.
Cụ thể hơn,
nghị định này cần làm rõ các hành vi của người sử dụng rượu bia, ở các điểm:
Thứ nhất là tuổi
được phép mua rượu và uống rượu. Chính phủ đã ban hành Nghị định 40 về sản
xuất và kinh doanh rượu, trong đó cấm
bán rượu cho người dưới 18 tuổi. Chúng ta cũng đã có chế tài xử lý các
hành vi vi phạm quy định về kinh doanh rượu, trong đó ai bán sản phẩm rượu cho
người chưa đủ 18 tuổi có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đến
1.000.000 đồng. Nhưng vấn đề là các chế tài đó không được thực thi. Vì thế, nên
bổ sung cấm và phạt cả những người
bán hoặc uống rượu cùng vị thành niên nữa. Trong nhiều trường hợp, họ là tác
nhân chính.
Thứ hai,
khoanh vùng lại các sản phẩm với nồng độ cồn cao được bán đại trà trong các
siêu thị, các cửa hàng, các quán ăn, khách sạn... Nơi nào có giấy phép đặc biệt
mới được bán rượu nồng độ cồn cao.
Thứ ba, công bố
danh sách những địa điểm tuyệt đối không được bán hoặc sử dụng rượu bia như trường
học, công sở, bệnh viện, các địa điểm tôn giáo... Và có biện pháp giám sát, thực
hiện phạt hiệu quả những vi phạm này. Thái Lan đã làm điều này rất tốt.
Sửa đổi văn hoá rượu ở nước ta không thể chỉ bằng lời
nói. Người ta đã hô hào "hãy ngừng uống rượu bia" bao nhiêu năm nay nhưng tác dụng thế nào chắc chúng ta đều thấy.
Việc luật hóa các hành vi với chất có cồn là cần thiết, nhưng để nó hiệu quả bền
vững, không gây lãng phí nguồn lực của xã hội lại không hề dễ dàng.
Xin dẫn bài thơ tôi rất tâm đắc của Ôma Khayyam (1040 - 1112), nhà triết học, toán học lớn
người Iran để kết thúc bài viết này.
"Rượu chỉ
cấm với những người ngu ngốc
chứ không phải
với người thông minh và có học
Uống rượu là cần
nếu anh biết rằng anh
uống với ai,
lúc nào, mấy cốc..."
NGUYỄN LÂN HIẾU
Nguồn: Vnex
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét