Cơn mưa xanh của Phạm Quang Tiễn

Các cụ ngày xưa dạy rằng: Trên đời này không có gì là tình cờ cả. Mọi thứ đều đều được sắp đặt và đều từ nhân duyên mà ra. Không có duyên thì không gặp được. Tôi biết Phạm Quang Tiễn từ cái duyên ấy, nếu có thể ví được như thế. Số là cách đây hơn một năm, Hội đồng Thơ - Hội Nhà văn TP.HCM có chuyển cho tôi hơn 30 tập thơ của các tác giả trẻ nhờ đọc. Phạm Quang Tiễn là một trong các tác giả đó. Tôi biết Phạm Quang Tiễn từ cơ duyên như vậy.

Nhà thơ Phạm Quang Tiễn

             

Gần một năm sau tôi mới được gặp Phạm Quang Tiễn tại “Sân thơ trẻ” trong Ngày Thơ Việt Nam Xuân Tân Mão tổ chức ở Bến Nhà Rồng. Qua chuyện trò tôi mới biết Phạm Quang Tiễn là người làm xây dựng nhưng tính ông lại nhẹ nhàng, nhỏ nhẹ, chỉn chu như một nhà giáo. Ông đến với thơ đơn giản chỉ là yêu nó. Âu cũng là duyên trời vậy.

Phạm Quang Tiễn trao cho tôi tập thơ “Cơn mưa xanh” và nhờ tôi đọc “Xem có in được không?”- ông nói. Phạm Quang Tiễn là vậy. Sẽ sàng, khiêm nhường hơn cả mức cần thiết. Là người đã từng cho ra đời hai tập thơ: “Trở lại dòng xưa” do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành năm 2006 và “Tơ xanh Tơ vàng” in năm 2010 nên tập thơ thứ ba này hẳn phải rất thú vị. Và tôi đã không lầm:

                                   Ngày tôi trở lại dòng xưa

                                   Ngày em lỡ chuyến đò trưa một mình

                                   Sông quê mải miết vô tình

                                   Phù sa lắng đọng dần thành nỗi đau

                                   Nửa đời trôi chảy với nhau

                                   Mượn câu thơ chở bể dâu kiếp người…

                                                          (Trở lại dòng xưa 2)

Thơ của Phạm Quang Tiễn hồn hậu, chân thành như chính con người ông. Điểm nhấn trong thơ ông cũng giống như điểm nhấn trong công trình xây dựng, tạo ra ấn tượng làm cho người ta phải nhớ:

                                    Nhưng em vẫn trong anh

                                    Hệt như ngày xưa ấy

                                    Cái đuôi tóc vùng vẫy

                                    Bơi trên vai ngày nào

                                    Cái dáng đi thanh mảnh

                                   Làm bao người nôn nao.

                                           (Gửi bạn Hà Nội)

Tập thơ Cơn mưa xanh của Phạm Quang Tiễn

Sinh ra và lớn lớn ở vùng Duyên Hải Bắc Bộ nên chính dòng sông quê tươi mát đã tưới xanh tâm hồn Phạm Quang Tiễn. Thơ ông không ào ạt, mạnh mẽ như những lớp sóng mà sẽ sàng, rỉ rả giống như mưa xuân. Nó thấm vào lòng người một cách tự nhiên bởi sự sâu lắng đến giản dị:

                                   Trời xanh không có thực

                                   Biển cũng có xanh đâu

                                  Tạo hóa làm phông ảo

                                  Cho người diễn với nhau!

                                                    (Dự cảm)

Tác giả “Cơn mưa xanh” đã phản ảnh một cách chân thực sự xúc cảm đa chiều trong tâm hồn mình. Đọc thơ ông, người ta dễ dàng nhận ra trong cái đẹp có cái đau và trong cái đau có cái đẹp. Chính sự tương phản này làm cho thơ ông rất “riêng” khó có thể bị quên lãng:

                                   Mỗi tháng đủ ba mươi ngày

                                   Vẫn viết nhật ký vẫn bày trò vui

                                   Thơ tình vẫn cứ “Em ơi !”

                                   Viết xong lòng mới bồi hồi: Gửi ai ?

                                                  (Trường Sa một thoáng)

Hoặc:

                                Tan ca em ghé chợ

                                Tất tưởi mua mớ rau

                                Con cá chiều mắt đục

                                Con tôm chiều long đầu

                                Cuối tháng ví xẹp lép

                                Toàn những đồng tiền nhàu

                                Lượn qua rồi vòng lại

                                Trăng cài xanh mái đầu!

                                              (Chợ chiều)

Nghề xây dựng đã đưa ông đến nhiều vùng đất. Những xúc cảm cũng trải dài trên con đường của ông. Người đọc có thể chia sẻ với ông những xúc cảm đó - Những xúc cảm tưởng là rời rạc nhưng lại phản ánh một cách thống nhất cái nhìn thời cuộc và không mất đi chất thơ trong tâm hồn ông:

                                Đêm nghe tiếng máy ủi

                                Gạt trăng vàng xuống thung

                                Có một người không ngủ

                                Nhìn lên trời…rưng rưng.

                                                  (Xưa rồi)

Đọc thơ Phạm Quang Tiễn người ta có thể nhận thấy tình yêu chân thành nhất quán mà ông dành cho người ông yêu. “Em” là một người cụ thể nào đó mà ông yêu thương, gửi gắm. Nhưng “Em” cũng có thể chỉ là một ước vọng, một khát khao, một vẻ đẹp thuần khiết mang tính biểu tượng mà ông suốt đời ngưỡng vọng, tìm kiếm:

                                Em mãi là tứ thơ thứ nhất

                                Bài thơ tôi chưa viết bao giờ

                                Em mãi là bông hoa thứ nhất

                                Mà tôi chưa hái được trong mơ

                                Tôi sinh ra đã là người hành khất

                                Suốt đời gõ cửa trái tim em

                                Cả khi ngủ lòng còn thổn thức

                                Trong giấc mơ vẫn rạo rực đi tìm.

                                                       (Em và tôi)

Tôi không muốn huyên thuyên, dài dòng về thơ Phạm Quang Tiễn bởi không thể nói hết được những điều mà ông muốn gửi gắm, muốn chia sẻ với người đọc. Người xưa từng nói: “Ý hết, lời dứt đã là hay. Nhưng lời dứt mà ý chưa hết mới hay hơn.” Xin nhường lại cho bạn đọc thẩm định lời dạy ấy trong thơ của Phạm Quang Tiễn.

VĂN LÊ

(Lời tựa tập thơ Cơn mưa xanh)

_____________________

Nhà thơ Phạm Quang Tiễn sinh năm 1958 ở xã Hải Thanh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Hiện đang công tác tại Công ty TNHH Xây dựng Phạm Quang ở 89 - 91 Nguyễn Du, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.

Hội viên Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh.

Tác phẩm đã xuất bản:

- Trở lại dòng xưa - thơ, NXB Hội Nhà văn 2006

- Tơ xanh tơ vàng - thơ, NXB Thanh Niên 2010

- Cơn mưa xanh - thơ, NXB Hội Nhà văn 2011

- Đất Tổ - thơ, NXB Hội Nhà văn 2016

Quan niệm văn học:

“Sinh ra và lớn lên trong cái nôi đồng bằng Bắc Bộ. Thơ Phạm Quang Tiễn không ào ạt, mạnh mẽ như những lớp sóng mà sẽ sàng, rỉ rả giống như mưa xuân. Nó thấm vào lòng người một cách tự nhiên bởi sự sâu lắng đến giản dị…”