Bạn tôi là một trong số ít khách hàng bất chấp bối cảnh
thị trường chưa có nhiều lựa chọn, vẫn nhất quyết không sử dụng dịch vụ không
tôn trọng khách hàng.
Thực tế có rất nhiều lý do khiến chúng ta có thể từ chối
mua sản phẩm hay sử dụng dịch vụ vì thương hiệu đó không có đạo đức kinh doanh,
gây tổn hại cho xã hội, môi trường hay cộng đồng. Tẩy chay là công cụ hữu ích của
người tiêu dùng để làm cho cảm xúc của họ được biết đến và sẽ có tác dụng tác động
tới thương hiệu thay đổi hành vi khi cảm xúc này được nhân rộng.
Tẩy chay trở thành hoạt động dừng mua, dừng sử dụng hoặc
tương tác với người, tổ chức, thương hiệu, quốc gia vì lý do xã hội hoặc chính
trị. Đó là sự phản kháng bất bạo động nhưng hiệu quả, cho một xã hội có dịch vụ
và công bằng hơn.
Ở Mỹ, năm 1955, người phụ nữ da màu tên Rosa Parks đã bị
phạt tiền vì không nhường ghế trên xe bus cho một người đàn ông da trắng. Nhà vận
động xã hội nổi tiếng Martin Luther King đã phát động cuộc tẩy chay xe bus
trong 13 tháng dẫn đến việc bang Alabama phải xóa bỏ việc phân chia chỗ ngồi
trên xe buýt, và hệ thống xe bus cũng phải dừng lại tại mọi bến đỗ trong khu vực
sinh sống của người da màu. Một cuộc tẩy chay trở thành bước tiến dài trong cuộc
đấu tranh chống phân biệt chủng tộc của nước Mỹ.
Năm 2013, nhiều người Anh đăng đàn nói rằng sẽ tẩy chay hãng
Primark vì việc sập nhà máy sản xuất của hãng này ở Dhaka, Bangladesh dẫn tới
1.129 người chết và khoảng 3.000 người bị thương. Họ không muốn tủ quần áo của
mình thấm máu của những người công nhân xấu số và mang lại lợi nhuận cho những
thương hiệu không biết coi trọng tính mạng con người.
Không chỉ trong thương mại, người tiêu dùng cũng có thể
thực hiện quyền tẩy chay của mình vì nội dung chính trị. Người Nhật từng tẩy
chay Google Map vì họ không dùng tên tiếng Nhật trên các quần đảo tranh chấp.
Ở Việt Nam, chúng ta còn nhớ giữa năm 2010, hàng loạt
siêu thị, chợ và người tiêu dùng ở Việt Nam đã đồng loạt tẩy chay các sản phẩm
của Công ty Vedan vì công ty này đầu độc môi trường và không chịu bồi thường
cho người dân.
Tẩy chay hay sự quyết liệt của khách hàng một phần nào đó
có thể thúc đẩy trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Đó là tính bền vững, bổn
phận và trách nhiệm của doanh nghiệp.
Chúng ta, những người tiêu dùng có trách nhiệm ở thế kỉ
21, cần nhìn vào chiều dài của thương hiệu, trách nhiệm phát triển có tính bền
vững của họ để tiêu dùng có trách nhiệm và tất nhiên sẵn sàng quyết liệt trong
chuyện loại trừ.
Chúng ta không còn phải đến chỉ một cửa hàng bách hóa với
tờ tem phiếu thời bao cấp. Cơ chế thị trường mở ra nhiều lựa chọn và cạnh
tranh, nơi dành cho tiêu chí dịch vụ khách hàng.
Sau gần hai mươi năm, cậu bạn tôi sẽ có rất nhiều lựa chọn
cho bữa sáng cuối tuần trọn vẹn bên ngoài. Cơ chế thị trường mở cửa, rất nhiều
cửa hàng phở ngon, sạch, hiện đại, mở cửa hay dắt xe tận nơi cho khách hàng.
Nhưng thị trường đang mở rộng hơn cả biên giới quốc gia:
nhiều người Việt đã trải nghiệm những quán ăn vỉa hè với những nụ cười thân thiện
ở đất nước Thái Lan. Đó là nơi mỗi người dân thực sự nhận ra miếng cơm của mình
phụ thuộc vào thái độ và dịch vụ dành cho khách hàng, và rộng hơn họ chính là đại
sứ cho cả thương hiệu quốc gia về du lịch. Những sự đòi hỏi từ thị trường giờ lớn
hơn "dắt xe cho khách". Trong phố cổ Hà Nội, một gương mặt cau có và
làu bàu có thể xem là gây hại cho xã hội ở quy mô lớn, khi chúng ta cạnh tranh
trực tiếp với Thái Lan trong thị trường chục tỷ đô của ngành du lịch. Thế giới
phẳng là lúc người Việt tự sàng lọc thương hiệu nội địa kỹ hơn lúc nào hết.
Là người tiêu dùng, chúng ta có quyền năng quyết định sự
tồn vong của thương hiệu thông qua quyết định tẩy chay hay ủng hộ sản phẩm của
mình. Và sự tồn vong đó có thể là cả với thương hiệu quốc gia.
PHẠM HẢI CHUNG
Nguồn: VNE
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét